Terugkijkend op het afgelopen jaar, merkte ik in een korte toespraak op dat we dit jaar stappen hebben gemaakt in biologische landbouw en een begin hebben gemaakt met het project natuurinclusieve landbouw. Daar willen we komend voorjaar mee naar Provinciale Staten. Het kan echt wat worden! We moeten meer toe naar een overkoepelende aanpak en de scheiding tussen natuur en landbouw slechten. 

In onze natuur gaat het hier en daar, denk ik, best goed, qua biodiversiteit. Maar bij melkveehouders wordt tegenwoordig gesproken over 'het groene asfalt', waar je bijna geen vogeltje meer hoort. Dat moet anders. En het kan ook anders. 

Laten we ons daar sterk voor maken. In Oost-Groningen met ons project-in-wording natuurinclusieve landbouw. Maar ook in ons eigen provinciehuis, door integraler te werken. En door met andere provincies werk te maken van wat we 'het mede-departement' noemen richting Brussel. Ik wil in Brussel uitventen hoe de toekomst van het GLB eruit kan zien. 

Laten we het nieuwe niet schuwen. We moeten durven om het hier en daar iets anders te gaan doen. We hebben laatst een boerentafel georganiseerd, met jonge ondernemers, om te horen welke kant het met de landbouw in Groningen op moet. Dus niet alleen met LTO, maar ook met boeren die ik anders niet zo één, twee, drie bij mij in de kamer heb. 

We hebben vorige week ook een gesprek gehad met ondernemers in de hele keten van de biologische landbouw. Zeer inspirerend. Daar krijg je energie van. Niet denken in houden wat je hebt, maar in kansen. Kijk maar eens hoe ver we daarmee zijn gekomen bij de Eems-Dollard, waar we nu een prachtig programma in uitvoering hebben. Of de Blauwestad, waar de verkoop weer aantrekt en er nu afspraken liggen waar we samen met Oost-Groningen mee verder kunnen. 

Dit jaar hebben we een prima verkiezing van 'De soort van Groningen' gehad. Het bleek een leuke manier om aandacht te vragen voor natuur in Groningen. Met een Statenzaal vol basisschoolleerlingen was het een prima reclame. 

We naderen nu de Kerst. Een tijd om zowel terug te kijken als om nieuwe plannetjes te smeden. Afgelopen maandag raakten we in een overleg al even aan wat we komend jaar allemaal kunnen oppakken. Die ruimte is er wat mij betreft, want hé: de meeste punten in het collegeakkoord waarvoor ik aan de lat sta hebben we al afgerond! 

Ik zie iedereen graag terug in januari om daar fris over na te denken en uit te werken. Want er liggen kansen om thema's als natuur, landbouw en landschap meer in relatie te brengen met zaken als de energietransitie waar wij als provincie voor staan. Denk aan de discussie over windmolens, zonnepanelen. Laten we een positie innemen in die thema's en het niet zo maar aan anderen over laten. Of, als we dat wel doen, dat het dan het gevolg is van een bewuste keuze. 

Maar goed, dat is voor volgend jaar. Ik wens nu iedereen een goede Kerst en een goede jaarwisseling. Voor nu is het voorbij. Lekker uitrusten en de batterij weer opladen, is het devies. 

Tot januari!